Στα σαγόνια των εργοδοτών και το επίδομα ανεργίας
Ο,τι δεν τόλμησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, έρχεται να το υλοποιήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, με το νέο πρόγραμμα του ΟΑΕΔ που προανήγγειλε
Ενα ακόμα βήμα στην κατεύθυνση αυτή συνιστά το πρόγραμμα το οποίο προανήγγειλε το υπουργείο Εργασίας την περασμένη Δευτέρα, μετά από συνάντηση που είχε η πολιτική ηγεσία με τα Επιμελητήρια όλης της χώρας, την Κεντρική Ενωση Επιμελητηρίων Ελλάδας, την ΕΣΕΕ και τη ΓΣΕΒΕΕ.
Σύμφωνα με τις πρώτες ανακοινώσεις, τα σχέδια του υπουργείου βάζουν για τα καλά στο στόχο το επίδομα ανεργίας, με σκοπό να το μετατρέψουν σε χρηματοδότηση προς τον εργοδότη και επιδότηση μέρους του «εργατικού κόστους» που συνεπάγεται η πρόσληψη ενός ανέργου.
Αν και οι ακριβείς όροι του προγράμματος αναμένεται να γίνουν γνωστοί το επόμενο διάστημα, το περίγραμμα είναι ήδη αρκετά σαφές: Για 10.000 ανέργους το επίδομα της ανεργίας μπορεί να μετατραπεί σε «επιδότηση της εργασίας» και να δοθεί στις επιχειρήσεις που θα τους προσλάβουν.
Ετσι, τα 360 ευρώ του μηνιαίου επιδόματος των ανέργων θα χρηματοδοτήσουν τις θέσεις εργασίας τους. Οι εργοδότες θα κληθούν να καταβάλλουν τη διαφορά που απομένει, μέχρι οι μηνιαίες αποδοχές να φτάσουν (στην καλύτερη περίπτωση) το ύψος του κατώτερου μισθού, εξασφαλίζοντας πολύ φθηνούς εργαζόμενους. Μετά το πέρας της 12μηνης διάρκειας του προγράμματος, οι επιχειρήσεις αναλαμβάνουν την υποχρέωση να εξακολουθήσουν να τους απασχολούν για 3 επιπλέον μήνες.
Το πρόγραμμα θα απευθύνεται, σε πρώτη φάση, σε επιχειρήσεις που απασχολούν έως δέκα εργαζόμενους, έτσι ώστε να «χρυσωθεί το χάπι» του ξηλώματος του επιδόματος ανεργίας, με διακηρύξεις για τη «στήριξη» των μικρών επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολούμενων.
Με δεδομένο, όμως, ότι ένα μεγάλο μέρος των μικρών ΕΒΕ αδυνατεί να πληρώσει ακόμα και τις δικές του ασφαλιστικές εισφορές, είναι μάλλον απίθανο να κάνουν χρήση του συγκεκριμένου προγράμματος. Η «πιλοτική» εφαρμογή, εξάλλου, θα δώσει αργά ή γρήγορα τη θέση της στη γενίκευση αυτών των προγραμμάτων, τροφοδοτώντας τους επιχειρηματικούς ομίλους με τα επιδόματα των ανέργων.
«Ενεργητικές» πολιτικές απασχόλησης
«Η προσπάθειά μας είναι να επιδοτήσουμε κυρίως την απασχόληση και όχι παθητικά την ανεργία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλος, αναπαράγοντας τις γνωστές κατευθύνσεις της ΕΕ και των «ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης», που σταθερά προκρίνουν την «επιδότηση της εργασίας» έναντι της επιδότησης των ανέργων. Στο ίδιο μήκος κύματος, η αναπληρώτρια υπουργός, Ρ. Αντωνοπούλου, παρουσίασε ως «μία ακόμη βελτίωση στο ταμείο ανεργίας» τη μετατροπή των ανέργων σε ...αυτοχρηματοδοτούμενους εργαζόμενους.
Παρά τις υπουργικές διακηρύξεις για την «υποστήριξη του κόσμου της εργασίας» και την «ενίσχυση της απασχόλησης με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις», το πρώτο και άμεσο αποτέλεσμα της υλοποίησης ενός τέτοιου προγράμματος δεν αφορά την αντιμετώπιση της ανεργίας.
Οι 10.000 άνεργοι, τους οποίους αφορά η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος, είναι ...σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με το σύνολο των εγγεγραμμένων στα μητρώα του ΟΑΕΔ ανέργων, όταν οι τελευταίοι υπολογίζονταν σε 973.631 άτομα (αναζητούντες και μη αναζητούντες εργασία) τον περασμένο Ιούλη. Είναι όμως ένα σημαντικό μέρος των επιδοτούμενων ανέργων, που τον ίδιο μήνα ανέρχονταν σε 113.394 άτομα (κοινοί και εποχικοί επιδοτούμενοι).
Τη στιγμή που το κομμάτι των επιδοτούμενων ανέργων κινείται σε ποσοστά που μόλις και μετά βίας αγγίζουν το 12% των εγγεγραμμένων ανέργων (π.χ. 11,54% τον Ιούλη), ενώ υπάρχουν και μήνες που κατρακυλούν στο 8% και το 9%, η κυβέρνηση, το υπουργείο και ο ΟΑΕΔ σχεδιάζουν προγράμματα «στοχευμένα» ειδικά σε αυτούς.
Ετσι, όπως και μια σειρά από προγράμματα με δεκάδες χιλιάδες «ωφελούμενους» ανέργους («κοινωφελής εργασίας», voucher κ.τ.λ.) δεν είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση, αλλά την ανακύκλωση των ανέργων, είναι βέβαιο ότι τα ποσοστά και οι αριθμοί των ανέργων δεν θα καμφθούν ούτε από το νέο εγχείρημα της κυβέρνησης. Ωστόσο, η υλοποίηση και η γενίκευση προγραμμάτων όπως το παραπάνω, μπορεί να έχουν αντίκτυπο τη μεγέθυνση του μέρους των δαπανών του ΟΑΕΔ που καταλήγει στους εργοδότες, αντί για τους ανέργους.
Ετοιμάζουν τη χαριστική βολή
Εξάλλου, για την κυβέρνηση και την ΕΕ η αποτελεσματικότητα των δαπανών κρίνεται από το κατά πόσο αυτές καταλήγουν στις τσέπες των εργοδοτών και όχι από το αν εξασφαλίζουν την προστασία των ανέργων και των οικογενειών τους. Αυτό φαίνεται από τους όρους και τις προϋποθέσεις που στερούν την επιδότηση από τη μεγάλη πλειοψηφία των ανέργων.
Προϋπόθεση για να λάβει ένας άνεργος επίδομα είναι να έχει συμπληρώσει 125 μέρες ασφάλισης κατά τη διάρκεια του τελευταίου 14μηνου πριν βρεθεί στην ανεργία (χωρίς να υπολογίζονται οι μέρες ασφάλισης των δύο τελευταίων μηνών).
Οσον αφορά τη διάρκεια της επιδότησης, κι αυτή εξαρτάται από τις μέρες ασφάλισης που έχει συμπληρώσει ο άνεργος κατά τη διάρκεια του 14μηνου. Για παράδειγμα, άνεργος που μετρά από 125 έως 149 μέρες ασφάλισης, δικαιούται το επίδομα μόνο για πέντε μήνες. Η μέγιστη διάρκεια επιδότησης φτάνει τους 12 μήνες και προϋποθέτει περισσότερες από 250 μέρες ασφάλισης, προϋπόθεση στην οποία λίγοι άνεργοι μπορούν να ανταποκριθούν.
Σαν να μην έφτανε αυτό, έχει τεθεί ένα ακόμα «πλαφόν» με βάση το οποίο κανένας άνεργος δεν μπορεί να επιδοτηθεί για περισσότερες από 400 μέρες κατά τη διάρκεια μιας τετραετίας. Ετσι, «μπαινοβγαίνοντας» από την εργασία στην ανεργία και το αντίστροφο, ένας άνεργος που επιδοτήθηκε για ένα χρονικό διάστημα μπορεί να βρεθεί χωρίς επίδομα όταν ξαναμείνει άνεργος, ακόμα κι αν πληροί τις άλλες προϋποθέσεις, αν εξαντλήσει το ανώτατο όριο των 400 ημερών στην ίδια τετραετία.
Οσο για το ύψος του επιδόματος ανεργίας, αυτό υπολογίζεται με βάση το 55% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη (26,18 ευρώ), επομένως ανέρχεται σε 360 ευρώ το μήνα, ποσό που προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε προστατευόμενο τέκνο. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι το ποσό είναι μειωμένο γι' αυτούς που πριν βρεθούν στην ανεργία εργάζονταν με μερική απασχόληση.
Με το πιστόλι στον κρόταφο
Μιλώντας για το πρόγραμμα, οι εκπρόσωποι του υπουργείου αναφέρθηκαν στην «επιλογή» του ανέργου είτε να συνεχίσει να παίρνει το επίδομα ανεργίας είτε να το χρησιμοποιήσει «σαν μία επιταγή που θα επιτρέψει στον ιδιωτικό τομέα να τον προσλάβει». Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο ορίζει ο ΟΑΕΔ την ιδιότητα του ανέργου θέτει υπό αίρεση ακόμα κι αυτή την επιλογή.
Σύμφωνα με τον ΟΑΕΔ, άνεργος θεωρείται εκείνος που μετά τη λύση ή τη λήξη της εργασιακής σχέσης αναζητεί εργασία, αποδέχεται να απασχοληθεί σε εργασία που του προσφέρεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΑΕΔ στον ευρύτερο επαγγελματικό του κλάδο ή δέχεται να παρακολουθήσει προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή μετεκπαίδευσης και γενικά επωφελείται από κάθε δυνατότητα για απασχόληση (Ν. 1545/1985).
Υπάρχει ήδη λοιπόν διαμορφωμένη η βάση που μπορεί να στερήσει την ιδιότητα του ανέργου και τις όποιες παροχές αυτή συνεπάγεται από αυτόν που δεν αποδέχεται να απασχοληθεί σε εργασία που του προσφέρεται ή να παρακολουθήσει πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης.
(ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ)