«Ολίγον έγκυος»…
Της Κάλι Καρά
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), σε πρόσφατη
απόφασή του, που αφορά απόλυση εργαζόμενης εγκύου από την ισπανική επιχείρηση
«Bankia» το 2013, στο πλαίσιο ομαδικών απολύσεων, έκρινε ότι η απόλυσή της
είναι «νόμιμη» παρά το ότι ήταν έγκυος. Αυτή η απόφαση πάρθηκε με το σκεπτικό
ότι επιτρέπεται η απόλυση εγκύου εργαζόμενης, αφού ο εμφανιζόμενος λόγος της
απόλυσης δεν είναι η εγκυμοσύνη.
Πιο συγκεκριμένα, η απόφαση προβλέπει ότι, στην
περίπτωση της απόλυσης, ο εργοδότης οφείλει να γνωστοποιήσει στην έγκυο
εργαζόμενη τους λόγους που δικαιολογούν την απόλυση, καθώς και τα αντικειμενικά
κριτήρια που καθορίστηκαν για την επιλογή των εργαζομένων που θα απολυθούν.
Ανάβει το «πράσινο φως» για την καταστρατήγηση της όποιας προστασίας της
μητρότητας από την απόλυση.
Ισχυρίζονται ότι οι λόγοι της απόλυσης δεν σχετίζονται
με την κατάσταση εγκυμοσύνης της εργαζόμενης... Άρα δεν καταπατούν τα
δικαιώματα προστασίας της, επειδή είναι ... «ολίγον έγκυος»!
Η αναπαραγωγική διαδικασία, η μητρότητα, που είναι μια
κορυφαία διαδικασία της φύσης, μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία. Στον καπιταλισμό,
η μητρότητα αντιμετωπίζεται ως «κόστος», που αντιστρατεύεται την
ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων. Βρίσκεται στο στόχαστρο της αντιλαϊκής
ταξικής πολιτική.
Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται η προσπάθεια της σοσιαλιστικής
επανάστασης και οικοδόμησης, που γνωρίσαμε τον 20ό αιώνα.
Για πρώτη φορά το 1917, με την Οκτωβριανή Σοσιαλιστική
Επανάσταση, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ισοτιμία των δύο φύλων, με
την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής από την εργατική
εξουσία. Στο Α' Διάταγμα που υπογράφει ο Λένιν, καθιερώνεται ο πολιτικός γάμος
και αποκτούν ίσα δικαιώματα άνδρες και γυναίκες στο γάμο και την οικογένεια.
Απαγορεύεται η νυχτερινή εργασία των γυναικών στη βιομηχανία. Η εργατική νομοθεσία
προέβλεπε την εξασφάλιση της εργασίας των εγκύων, απαλλαγή από βαριές και
ανθυγιεινές δουλειές, υπερωρίες και νυχτερινή εργασία. Παρείχε άδειες με
αποδοχές για την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και το θηλασμό και άλλα πολλά. Στις
σοσιαλιστικές κοινωνίες, η προστασία της μητρότητας είχε κοινωνικό χαρακτήρα
και τη στήριξη του κράτους.
Κάτω από τους αγώνες του εργατικού και λαϊκού
κινήματος, τις κατακτήσεις στις σοσιαλιστικές χώρες, αλλά και τις ανάγκες του
καπιταλισμού, ιδιαίτερα μεταπολεμικά, υπήρξαν ορισμένες κατακτήσεις σε
δικαιώματα και σε καπιταλιστικά κράτη. Επιβεβαιώθηκε στην πράξη ότι είχαν
προσωρινό χαρακτήρα. Η στήριξη της μητρότητας, όπως ήταν αναμενόμενο, ποτέ δεν
ήταν εξασφαλισμένη για τις εργαζόμενες και άνεργες γυναίκες στη χώρα μας και σε
όλο τον καπιταλιστικό κόσμο.
Τα τελευταία χρόνια, με την επίδραση και των ανατροπών
στα πρώην σοσιαλιστικά κράτη, οι αστικές κυβερνήσεις, με βάση τις κατευθύνσεις
της ΕΕ, προχώρησαν σε σοβαρότατες αναδιαρθρώσεις σε πολλούς τομείς, που
«στοχεύουν κατάκαρδα» τη μητρότητα. Αναδιαρθρώσεις που έτρεξαν πιο γρήγορα στη
χώρα μας, μετά την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης.
Η αύξηση της ανεργίας, η ανατροπή των εργασιακών
σχέσεων, η αύξηση της μερικής απασχόλησης, η επιδείνωση των συνθηκών εργασίας,
η κατάργηση των ΒΑΕ σε δεκάδες κλάδους και χώρους που εργάζονται γυναίκες, οι
ανατροπές στο ασφαλιστικό, η μείωση των παροχών, των επιδομάτων του ΕΟΠΥΥ, όπως
το επίδομα τοκετού, που πλέον το παίρνουν όσες γεννούν στο σπίτι τους, είναι ο
βαρύς απολογισμός για τις γυναίκες του καθημερινού μόχθου! Όλα αυτά και άλλα
πολλά επιδρούν αρνητικά στην κοινωνική δυνατότητα του ζευγαριού να κάνει
παιδιά.
Γι' αυτό και η υπογονιμότητα είναι ο άμεσος αντίκτυπος
αυτής της επίθεσης, σε ολόκληρη την ΕΕ.
Στη χώρα μας, έχει φτάσει στο πιο υψηλό της σημείο με
δείκτη γονιμότητας κάτω από το 1,3, πράγμα που σημαίνει ότι οι θάνατοι είναι
πολύ περισσότεροι από τις γεννήσεις. Το μέγεθος του προβλήματος μπορεί να
εκτιμηθεί, αν υπολογίσουμε ότι η ισορροπία γεννήσεων και θανάτων εκφράζεται με
δείκτη γονιμότητας 2,3. Δηλαδή, ότι σε κάθε γυναίκα αναλογούν τουλάχιστον 2,3
γεννήσεις.
Οι φωνασκίες της ΕΕ και το ενδιαφέρον της για το
«συνδυασμό επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων των γυναικών» μόνο σαν
ανέκδοτο φαντάζει.
Ο συνδυασμός της μητρότητας και της εργασίας μπορεί να
γίνει πράξη, μόνο στο πλαίσιο μιας κοινωνίας όπου η προστασία της μητρότητας
και η στήριξη της λαϊκής οικογένειας δεν θα λογίζονται ως κόστος που περιορίζει
τα κέρδη. Σε μια κοινωνία, στην οποία η εργασία των γυναικών δεν θα αποτελεί το
καύσιμο για την κερδοφορία του κεφαλαίου, αλλά η συμμετοχή τους στην κοινωνική
παραγωγή θα γίνεται με σύγχρονα εργασιακά δικαιώματα, χωρίς τον εφιάλτη της
ανεργίας και η αύξηση του κοινωνικού πλούτου θα μεταφράζεται σε βελτίωση της
ζωής των ίδιων των γυναικών και των οικογενειών τους.
Αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν και οι γυναίκες της
εργατικής, λαϊκής οικογένειας αποφασίσουν με τον οργανωμένο αγώνα τους να
βάλουν πλώρη να αποτινάξουν τις βδέλλες που απομυζούν τον ιδρώτα τους.